PUL EMİSYON PROGRAMI: Yıllık olarak hazırlanmaktadır. Programda yer alacak konuların seçiminde Bakanlıklardan, Genelkurmaydan, üniversitelerden, vakıf ve derneklerden, kamu kurumlarından alınan çeşitli öneriler ile şubemizin tespit ettiği önemli olayların yıldönümleri ve çeşitli konular, oluşturulan bir komisyonda değerlendirildikten sonra son şeklini almaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti adına PTT Yönetim Kurulu onayından sonra kesin şeklini alan pul emisyon programı yurtiçi ve yurtdışındaki filatelistler ile posta işyerlerine duyurulmaktadır.
SÜREKLİ PUL: Posta ücretlerinin ödenmesinde kullanılmak üzere çok sayıda ve çoğunlukla iki renkli olarak bastırılan pullardır.
RESMİ PUL: Genel bütçede yer alan kurumlarla, katma ve özel bütçeli kurumların, belediyelerin ve bunlara bağlı idarelerin postaya verdikleri her türlü ücretin ödenmesinde kullanılmak üzere bastırılan pullaardır.
ANMA BLOKU: Bir olayı veya kişiyi anmak veya tanıtmak amacıyla bastırılan zımbalı, zımbasız bir veya birkaç pulu kapsayan, bütün olarak veya üzerindeki pulların teker teker koparılmasıyla posta ücretlerin ödenmesinde kullanılabilen küçük pul tabakalarıdır.
ANMA PULU: Belirli bir olay veya kişiyi anmak üzere çıkarılan, üzerinde o olay veya kişiye ait resim ve motifler bulunan pullardır. Başta tarihi, sosyal ve kültürel varlıklarımız olmak üzere, yurtiçi ve yurtdışında meydana gelen önemli olayların 50, 100, 250, 500 ve 1000. yıldönümleri, ünlü kişiler, turizm varlıklarımız, endemik bitki ve hayvanlar gibi konular başta olmak üzere çok çeşitli konuları içermektedir. Bu pulların tirajı kısa sürede tükenecek biçimde sınırlıdır.
EK DEĞERLİ PUL: Kuruluşumuzca yılda iki kez, nominal değerlerine artı işareti ile bir değer daha eklenmiş olan “artı değerli anma pulları” çıkarılmaktadır. Bu pulların üzerinde yer alan artı değerler posta ücretlerinin ödenmesinde geçerli olmayıp, bu değerlerin tutarı 9.6.1958 gün ve 7127 sayılı yasa gereği yıl sonunda Kızılay Derneği ile Sosyal Hizmetler, Çocuk Esirgeme Kurumu’na (%75’i Kızılay Derneği’ne, %25’i Çocuk Esirgeme Kurumu’na) ödenmektedir.
TEMATİK PUL: Kuş, çiçek, spor,ünlü kişiler, tablolar gibi belli konuların resimlerini taşıyan pullardır.
SERİ: Aynı ad altında çıkartılan plların her değerini içine alan takıma denir.
BLOK: Birbirinden ayrılmamış, üst üste ve yan yana en az 4 pulun meydana getirdiği gruptur.
PERFORAJ: Tabakalardaki ve anma Bloklarındaki pulların birbirinden kolay ayrılabilmeleri için aralarının zımbalanması işlemidir.
DANTEL: Perforaj işlemi sonunda pulların kenarlarında meydana gelen dişlerdir.
FİLATELİK ZARF: İlkgün veya özelgün damgasını taşıyan zarflardır.
İLK GÜN ZARFI: Üzerlerine bir anma veya sürekli pul serisi yapıştırılıp konuya ait ilkgün damgası ile damgalanmış, yazı ve motifler taşıyan özel zarflardır.
ÖZEL GÜN ZARFI: Üzerine yürürlükteki posta ücret tarifesinde mektup ücreti olarak belirlenen değerde herhangi bir anma veya sürekli pulun yapıştırıldığı, basıma konu teşkil eden sebebe ilişkin yazı, motif ve damga taşıyan özel zarflardır.
POSTA KARTI: Üzerinde “Posta Kartı” ibaresi bulunan resimli veya resimsiz kartlardır.
ANTİYE: Üzerinde
pul baskısı bulunan posta
kartlarına verilen isimdir
NORMAL DAMGA: Pulların postada sadece bir kere kullanılmasını sağlamak amacıyla yapıştırıldıktan sonra posta damgası ile damgalanarak iptal edilmesi gerekir. Damgalı pul postada bir daha kullanılamaz.
İLKGÜN DAMGASI: Posta pullarının tedavüle çıkarıldıkları gün, pulların konusuyla ilgili yerlerdeki PTT işyerlerinde yalnız bu pulların iptalinde kullanılmak üzere yaptırılan ve üzerlerinde konuya ait yazı ve motifler bulunan tarih damgaları.
ÖZEL TARİH DAMGASI: Anma pulu çıkarılmamış önemli olaylar için belirli günlerde ve olaylarla ilgili yerlerdeki açık PTT işyerlerinde, geçerlikte bulunan herhangi bir posta pulunu veya anma blokunu iptal etmek üzere yaptırılan ve üzerlerinde ilgili olduğu olaya ait yazı ve motifler bulunan tarih damgalarıdır.
UÇAK PULU: Posta ücret tarifesinde uçakla gönderilecek posta maddeleri için ön görülen ücretlerde bastırılan ve üzerlerinde havacılıkla ilgili resimler bulunan pullardır.
FLAM: Ücret ödeme makinelerinde tarih damgasının yanında basılan 3,3*4,4 cm boyutunda dörtgen şeklinde ve içinde çeşitli yazı ve resimler bulunan damga izi. Pulcular için ayrı bir koleksiyon konusu olan flam damgalar çoğunlukla reklam, slogan vs. kapsar.
MAKSİMUM KART: Üzerinde büyütülmüş olarak bir posta pulundaki resim bulunan ve ayrıca basılmış veya yapıştırılmış olarak pulun kendisini taşıyan özel damgalı filatelik kart.
TAKSE PULU: Postaya verildiği sırada ücreti hiç ödenmemiş veya eksik ödenmiş posta gönderilerinin alıcılarından veya gerektiğinde göndericilerinden alınan ücretler için kullanılan pullardır. Bunlar başka posta hizmetlerinde kullanılmaz. Halen bizde bu pul türü yoktur.
TET-BEŞ: Birbirine ters olarak basılmış iki pula denir. Bunlar başbaşa ters, yanyana ters ve ayak ayağa ters basılmış olabilir. Tet-Beş pullar posta ücretlerinin ödenmesinde teker teker de kullanılabilir. 1956 yılında XXV. Milletlerarası Antialkolizm Kongresi’ni anmak için bastırılan pullar bunlara bir örnektir.
KARNE PULLARI: Çoğu kez posta serilerinden seçilen, postada kullanılmaya en çok aday olan valörü veya valörleri biraraya getirmek suretiyle karne şeklinde basılan pullardır. İkili, üçlü, dörtlü hatta beşli de olabilir.
FRAMA PULLARI: İsviçre Frama A/G firması tarafından imal edilen ATM olarak bilinen makinelerde üretilen pullardır. Makinelerde rulo şeklinde standart pul kağıtları kullanılır, tuşlar ve atılan madeni para yardımı ile seçilen değer, pul kağıtlarına basılır. Ülkemizde 1987 ve 1988 yıllarında kullanılmıştır.
FÖYYE: Üzerinde dantelli veya dantelsiz bir veya birkaç pul basılmış olan ve kenarlarında çoğu zaman yazılar taşıyan küçük pul tabakasıdır.
SÜRSARJ: Değerli kağıtların veya pulun değerini değiştirerek veya değiştirmeksizin bşka bir olayı anmak veya pulun çıkarılmış amacını değiştirmek için üzerlerine yeni yazılar, rakamlar veya motifler basılması işlemidir.
VARYETE: Bir pulun değişik şekillerde basılmasıdır. Erörden farkı varyatenin Posta İdaresi’nin kontrolü altında ve çok sayıda olmasıdır.
SANTRE: Bir pulun karşılıklı marjlarının birbirine eşit olması yani pul resmini çevreleyen çerçevenin pul kağıdının tam ortasına basılmış olmasıdır.
PORTFÖY: Bir anma pulu için bastırılan ve içinde söz konusu anma pulu, bununla ilgili FDC (İlkgün Zarfı) kart veya öteki yayınlar bulunan filatelik dosyadır.
LEJAND: Pulun üzerindeki yazılara denir.
ŞARNİYER: Pulların albüme tutturulmasına yarayan küçük zamklı kağıt parçasıdır.
MARJ: pul tabakalarının ve anma bloklarının kenarlarında veya çerçeveleri dışında kalan baskısız kısımlardır.
DEĞER: Postada bulunan değerli kağıtların üzerlerinde rakam ve bazılarında ayrıca yazı ile gösterilen ve bunların postadaki satış fiyatını belirten para tutarı veya bir serideki pullardan herhangi biri olarak isimlendirilir.
EMİSYON: Bir değerli kağıdın veya pulun tedavüle çıkarılmasıdır.
ERÖR: Değerli kağıtların basımı veya zımbalanması sırasında meydana gelen hatadır.
ESE: Baskı durumunu, pulu bastıran kuruluşa göstermek için hazırlanan provalardır. Bunlara hazırlık örnekleri de denir. Pulun hazırlanmasını görmek yönünden önemlidir. Eserler yalnız Posta İdarelerinin müze veya arşivlerinde bulunur, satılamazlar.
FORMA: Pul üzerindeki resmin ( marj hariç) milimetre olarak boyutudur.
TİRAJ: Pul ve değerli kağıtların baskı adedidir.
FİLİGRAN: Bazı pulların kağıdında bulunan ve ışığa tutulduğu zaman görülen yazı, çizgi, şekil veya motif gibi özel bir belirtidir. Pulun sahtesinin basılmasını önlemek için kullanılır.
POŞET: İçine, bantlara monte edilmiş posta pulu konulan ve pulların değer toplamı ile varsa kendi bedelinden oluşan bir fiyata satılan plastik muhafazaya denir.
FİLATELİK YAYIN: Pul tanıtma kağıtları, pul fotoğrafları, pul emisyon programı ve değişiklikleri, pullarla ilgili genelgeler, tebliğler bültenler ve dergiler filatelik yayınlardır.
KATALOG: Pullar hakkında bilgi veren ve özel olarak hazırlanan kitaplardır. Kataloglarda pulların çıkış nedeni, tarihi, konusu, rengi, dantel özelliği, geçerliliği, erörü, ilkgün damgası, nominal ve zamanla kazandığı piyasa değeri hakkında bilgiler vardır.
Türkiye’de şimdilik Türkçe veya diğer bir dilde yayınlanan dünya pulları kataloğu yoktur. Türk pulları için Türkiye’de yayınlanan kataloglar şunlardır: Pulhan Türk Pulları Kataloğu (Son olarak 1978 yılında renkli olarak yayınlanmıştır.), Pul Tüccarları Derneği’nin yayınladığı “Türk Pulları Kataloğu” ve “Osmanlı Devleti ve Anadolu Posta Pulları Kataloğu” ile İstanbul Filateli ve Kültür Merkezi’nin çıkardığı İSFİLA Kataloğu’dur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder